KATALOG NOTLARI
Eski Suat Hayri Ürgüplü Koleksiyonu.
1938 yılında Cumhuriyet Halk Partisi tarafından organize edilen Yurt Gezileri vesilesiyle 1939’da Sinop’a, 1942’de de Gümüşhane’ye gider Cevat Dereli. Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Cemiyeti’nin kurucu kadrosunda yer alan bu ressamın, erken dönem resimlerinin ana izleğini bu iki seyahat belirler. Kendi deyişiyle Anadolu’nun rüzgarına, doğasına sinen kokuyu, her bölgesinde ayrı bir tatta beliren toprak örtüsünü bu deneyimin ardından kavramıştır Dereli. 1943 tarihli bu peyzajda yer alan düz çatılı evlerin düzenlenişine bakarak resmin Sinop’tan ziyade Gümüşhane’nin bir köyünü konu edindiğini söyleyebiliriz.
CEVAT DERELİ
Rüştiye ve idadide okudu. 1915’te Nazmi Ziya’nın yönlendirmesiyle kaydını yaptırdığı Sanayi-i Nefise’de Hikmet Onat ve İbrahim Çallı’nın öğrencisi oldu. Öğrencilik yıllarında Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’nin karma sergilerine katıldı. 1922-1923 yıllarında arkadaşlarıyla Yeni Resim Cemiyeti’ni kurdu. 1923’te Maarif Vekaletin’nin açtığı sınavı kazanarak burslu olarak Paris’e gitti. 1928’e kadar Julian’da Paul-Albert Laurens atölyesinde çalıştı.
Güzel Sanatlar Akademisi’nde Nazmi Ziya atölyesinde öğretmen yardımcılığı yaptı. Bu görevini dört sene sürdürdü. Daha sonra 7 yıl Tıp Fakültesi desinatörlüğü yaptı. Fakülte için anatomik planlar çizdi. Bu dönemde ayrıca Resim-Heykel Müzesi’nde çalıştı. Leopold Lévy’nin Akademide resim bölümü şefliğine atanmasıyla yeniden eski kurumuna döndü. 1947’de Çallı’nın emekliye ayrılmasıyla, onun yerine atölye hocası oldu. 1954’te yaptığı “İstihsal” konulu tablonun bir benzeriyle 1956’da Venedik Bienali’ne katıldı.
Yurt dışında düzenlenen çağdaş Türk sanatı sergilerine resim verdi. 1958’de Brüksel’de düzenlenen 50 yıllık modern sanat sergisine katılacak resimleri seçmek üzere toplanan uluslararası bir kurul, Türkiye’den gönderilen yapıtlar arasında Cevat Dereli’nin resimlerini sergilemeye değer buldu. Bu dönem dış basında sanatçı hakkında olumlu izlenimler yer almaya başladı. İlk zamanlarda empresyonist bir espri içinde realist çalışmış ve bu alanda pek çok natürmort ve peyzaj meydana getirdi.
İstanbul doğasını, balıkçıların yaşamını, Bağdat Caddesi “yellozlar”ını konu alan bir dizi resim yaptı. 1981’de Atatürk’ün 100. doğum yılı nedeniyle, Kültür Bakanlığı’nın düzenlediği sergide devlet ödüllerinden birini kazandı. Resimleri İstanbul ve Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzelerinin yanı sıra, yurt içi ve yurt dışında özel koleksiyonlarda yer almaktadır.